De uitspraak “Het is hier geen hotel! Je komt hier alleen maar om te eten en te slapen!”, is een tijdloze uitspraak door zoveel ouders overal op de wereld uitgesproken.
Misschien herken je het wel. Het voelt alsof je geen grip meer hebt op je kind. Je bent als ouder in de war, want de gesprekken die jullie vroeger hadden, hebben ruimte gemaakt voor ‘chillen’ met vrienden en met hen leuke dingen doen.
In dit artikel heb ik tips voor jou om de relatie met jouw puber te verbeteren.
De nieuwe verhouding met je kind
In mijn dagelijkse praktijk merk ik dat veel ouders vastlopen in het stukje communicatie met hun puber. Een fijn gesprek voeren (zoals ouders dit wensen) lukt vaak niet. Soms komt er niet meer uit dan: “ja”, “nee”, “dus?”, “boeit mij niet”.
Wanneer je kind in de puberteit zit, verandert de positie die je hebt in het leven van je kind. Jouw puber ontdekt de wereld en zichzelf en gaat vol-le-dig op in de omgang met vrienden en vriendinnen. Je puber lijkt weinig op jou als ouder gericht te zijn en dat roept vaak veel emoties op.
Het probleem wordt vaak bij de puber gelegd, terwijl in feite het vaak de ouders zijn die vastzitten in hun eigen routine van communiceren.
Het vraagt moed om te durven kijken naar je eigen gedrag in relatie tot die van je kind en dat gedrag te durven bijstellen. Daarnaast vraagt het van jou als ouder acceptatie en het kunnen verdragen dat je een minder actieve rol (op voorgrond) van het leven van je puber vervult.
Verbindende communicatie
Communiceren met je puber is contact maken. Zowel met jezelf als met de ander en dat is niet altijd gemakkelijk. De meeste volwassenen hebben vaak pas door hoe slecht ze zijn in écht contact maken wanneer ze met pubers praten.
Pubers laten jou merken of jij écht met hen communiceert of niet. Echt communiceren is een voorwaarden voor een gesprek met pubers, anders stappen ze uit (letterlijk en figuurlijk). Wanneer jij contact maakt en echt oprecht communiceert, zal het je verbazen wat pubers te bieden hebben.
Misschien herken je het wel.. In veel gevallen praat men vaak tegen de puber zonder echt af te stemmen op de puber. Dit praten is vaak eerder om een eigen verhaal kwijt te raken, dan om écht oprecht te communiceren met de puber.
Dit zijn de 10 tips:
- HERSENS OP AAN
Volwassenen zijn in communicatie met pubers geneigd om de hersenen op ‘UIT’ te zetten. Dit ontstaat doordat de volwassene veel verteld (zenden) en zich niet vragend en uitnodigend opstelt. Het móeten aanhoren van andermans mening, zet pubers op uit. Stel dus open en neutrale vragen. Hier reageren pubers vaak gretig op. Het zal je verbazen hoe een toffe gesprekken er ontstaan en hoe een diep contact je hebt met elkaar.
2. RESPECTVOLLE EN BESCHEIDEN HOUDING
Wanneer je de hersenen op “aan” zet, ben je bewust van je attitude (houding). De puber wil gerespecteerd worden en meetellen en meebeslissen. Stel je respectvol en bescheiden op. Als je een goed gesprek wil, moet je van tevoren zorgen dat je hoofd leeg is. Heb de intentie om echt te willen weten wat je kind wil zeggen, zonder (voor)oordelen. En vraag ook een wat vaker door op een antwoord, daar worden ze blij van.
3. GA ER VAN UIT DAT PUBER IETS WIL VERTELLEN
De vraag is niet of de puber een mening heeft of kennis heeft over een bepaald onderwerp, maar hoe wij als volwassenen met de pubers kunnen communiceren zodat we die mening horen of de informatie waarover zij beschikken, verkrijgen. Stel open vragen, vragen die je puber stimuleren verder te vertellen of vragen als “Hoe was dat voor jou?”
4. “ZIE” EN “HOOR” JE PUBER, ZÓNDER AFKAPPEN
Pubers hebben het voor hun identiteitsontwikkeling nodig om hun mening te uiten tegen ouders zónder naar beneden gehaald te worden of afgekapt te worden. De puber zal dit niet laten merken (door alle kritiek die de puber heeft op jou als ouder), maar jouw mening als
ouder is enorm belangrijk voor de jongere en de jongere kan er diep door gekwetst worden. Dus ook als je het niet eens bent met elkaar en puber geeft zijn/haar mening zeg dan: “Ik vind het fijn om te horen hoe jij het ziet/ denkt/ voelt, dankjewel”.
5. CREËER VEILIGHEID
Soms haalt je puber iets uit wat je niet leuk vindt om te horen. Een puber verteld soms niet alles, vanuit de angst wat jij van hem of haar zult vinden als je het hele verhaal hebt gehoord.
Reageert zo neutraal mogelijk, dit zorgt voor veiligheid. Kom niet direct met adviezen en oplossingen, hoe goed je dit ook bedoeld (je zegt hiermee indirect: “Ik weet het beter dan jij”). Een puber is daar allergisch voor.
6. DURF JE EMOTIES TE TONEN EN VERWOORDEN
Ruzies met je puber gaan vaak over dingen die je ziet dat je puber doet, waarvan je denkt te weten dat het niet verstandig is (geen huiswerk maken, niet opruimen, te laat thuiskomen etc.). Uit je als volgt:
- Beschrijf de feiten. “Ik zie dat je veel van huis bent..” “Ik heb de indruk dat school je stress geeft en je moeite ervaart met het plannen en maken van je huiswerk, klopt dat?”. “Ik hoor je zeggen dat…”
- (H)erken jouw gevoelens. “Ik voel me daarbij …” (emotie uiten). Toon hoe jij de situatie ervaart.
- Behoeftes erkennen. Verbind je gevoel met je behoefte. “Ik voel me … omdat ik behoefte heb aan.
- Bevraag je puber: “Hoe is het voor jou om dit te horen?”
- Verzoek doen of actie ondernemen? “Wil je…?”, “Zou je … willen doen? “Zou je in het vervolg op tijd willen komen?”
Maak je verzoek concreet, zodat de ander er met JA of NEE op kan antwoorden voor een volle ‘JA’
7. STEL GRENZEN
Pubers zullen het nooit zeggen, maar ze hebben jullie grenzen nodig. Maak afspraken met elkaar hoe jullie met elkaar omgaan. Ga niet in discussie, of ga niet in op boze reacties (ben bewust van eigen emoties) maar zeg: “Wij zijn je ouders en vinden dit belangrijk!”. Stel daarin samen regels op (maak jullie beiden verantwoordelijk) en zo kun je je puber daar ook op wijzen. Bij oplopende spanningen ben jij als volwassene de verstandige en stapt uit het gesprek en benoemd dat op een rustig moment er op terug te komen en na te bespreken.
8. POSITIEVE BEKRACHTIGING
Je puber kan soms pas na 5 keer vragen de tafel dekken. Wanneer je puber dit dan doet, complimenteer hem of haar. Zo bekrachtig je positief gedrag. Heb ook voor de dingen die je puber goed doet. Iedere puber wil gewaardeerd worden en complimenten ontvangen van zijn of haar ouders, ook al zal een puber dit never nooit zeggen of doen alsof hij/zij je niet hoort. Blijf complimenten geven voor de dingen die ze goed doen.
9. RELATIVEREN
Belangrijk om als ouder de problemen met je puber te relativeren. Het is belangrijk om conflicten en meningsverschillen te hebben, het scherpt elkaars denken aan en draagt bij aan de identiteitsontwikkeling van je puber. De inhoudelijke betekenis van discussies en ruzies zijn vaak verwaarloosbaar. Zie het tegendraads gedrag van je puber dus iets wat past bij de leeftijdsfase en niet als persoonlijke aanval op jou als ouder.
10. HUMOR
En als laatste, maak gesprekken met je puber niet te zwaar. Gooi wat humor in de gesprekken, gebruik wat zelfspot op het moment dat je iets bij jezelf opmerkt en lach er samen om.
Bron: Ik heb ook wat te vertellen (Delfos, 2021).
